Nie wojna totalna, ale szorstka przyjaźń. Prezydent chce recenzować rząd

Nie wojna, lecz szorstka przyjaźń. Prezydent Nawrocki zapowiada aktywny nadzór nad rządem Tuska
Komentarz politologa dr. hab. Bartłomieja Biskupa dla Interii

Orędzie nowego prezydenta Karola Nawrockiego, wygłoszone tuż po zaprzysiężeniu, wywołało duże emocje. Jak ocenił w rozmowie z Interią politolog z Uniwersytetu Warszawskiego, dr hab. Bartłomiej Biskup, w przemówieniu nie padły bezpośrednie deklaracje wojny politycznej z rządem Donalda Tuska, ale nie brakowało zapowiedzi, które można odczytać jako ostrzeżenie.

Najmocniejszy fragment orędzia – zdaniem eksperta – dotyczył wymiaru sprawiedliwości, a konkretnie kwestii powoływania sędziów. Nowy prezydent jednoznacznie zadeklarował, że nie będzie nominować osób, które – jego zdaniem – naruszają konstytucyjny porządek Rzeczypospolitej. To otwarta krytyka zarówno wobec Krajowej Rady Sądownictwa, jak i wobec wcześniejszych praktyk, w tym stosowanych przez jego poprzednika, Andrzeja Dudę.

– Prezydent był w tym aspekcie bardzo stanowczy. Zadeklarował, że nie będzie powoływał sędziów rekomendowanych przez KRS, jeśli będą oni uderzać w fundamenty porządku prawnego. To mocna, wręcz konfrontacyjna deklaracja – zauważył dr Biskup. – Andrzej Duda takich decyzji nie podejmował, Nawrocki deklaruje coś odwrotnego.

Choć ten obszar może stać się główną linią sporu z rządem, prezydent – według Biskupa – zostawił też przestrzeń do porozumienia, zapowiadając powołanie Rady ds. Naprawy Ustroju Państwa, która miałaby się zająć reformą wymiaru sprawiedliwości i przywracaniem jego stabilności. To ruch, który politolog odczytuje jako próbę wyjścia z impasu i szansę na konstruktywną debatę.

W kontekście legislacyjnym, wbrew wcześniejszym zapowiedziom kampanijnym, Karol Nawrocki nie wspomniał w orędziu o projekcie podwyższenia kwoty wolnej od podatku do 60 tys. zł. – To była najostrzejsza broń prezydenta, a jednak postanowił jej nie użyć. Zrezygnował z frontalnej konfrontacji z rządem w tej sprawie – ocenił Biskup. W zamian skupił się na projekcie ustawy o Centralnym Porcie Komunikacyjnym (CPK), który zamierza złożyć w Sejmie już następnego dnia. Ten temat, choć politycznie znaczący, nie budzi obecnie dużych kontrowersji i ma szerokie poparcie społeczne.

– CPK to bezpieczny temat. Inwestycja budzi poparcie, a skutki budżetowe są rozłożone w czasie. W przeciwieństwie do natychmiastowych konsekwencji, jakie wywołałoby podniesienie kwoty wolnej – dodał ekspert.

Karol Nawrocki, zdaniem komentatora, bardzo mocno podkreślał znaczenie swojego programu wyborczego, wskazując, że zamierza go realizować. To jednak – jak zauważył dr Biskup – może prowadzić do konfliktu kompetencyjnego z rządem, który zgodnie z konstytucją sprawuje realną władzę wykonawczą. – Pytanie, czy prezydent rzeczywiście będzie próbował realizować swój program, czy raczej ograniczy się do narracji i wykorzystywania ustawowych kompetencji, takich jak inicjatywa ustawodawcza – podkreślił.

Zaskoczeniem dla wielu było zapowiedziane zwołanie jeszcze w sierpniu Rady Gabinetowej. Prezydent oczekuje, że rząd złoży mu pełną informację o stanie państwa. – To brzmi jak wezwanie premiera i jego ministrów “na dywanik”. Choć Rada Gabinetowa nie ma mocy prawnej, jej potencjał polityczny może być znaczący – zauważył Biskup.

Ekspert zwrócił też uwagę na celowy wybór obszarów, w których prezydent chce rozliczać rząd: strategiczne inwestycje oraz stan finansów publicznych. To pola, na których można prowadzić ofensywę symboliczną, wzmacniając wizerunek głowy państwa jako aktywnego strażnika interesów obywateli.

Pytany o ogólny charakter wystąpienia Karola Nawrockiego, dr Biskup ocenił: – Nie mamy tu do czynienia z zapowiedzią totalnej wojny między Pałacem Prezydenckim a Kancelarią Premiera. To raczej zapowiedź szorstkiej, męskiej przyjaźni. Były w orędziu akcenty koncyliacyjne, próby budowania wspólnoty, nawet cytaty z ojców polskiej niepodległości z różnych stron sceny politycznej. Prezydent będzie recenzował działania rządu, niekoniecznie tocząc z nim otwarty konflikt.

Na zakończenie dr Biskup podsumował: – To orędzie to zapowiedź aktywnej prezydentury, niepozbawionej ambicji politycznych, ale też świadomej ograniczeń. Narracja, symbolika i inicjatywy prezydenckie będą kluczem do zbudowania roli Karola Nawrockiego w systemie władzy.